فهرست مطالب
مقدمه مترجم
مقدمه
سخن درباره اعتقاد ياران معتزلى ما در مورد امامت وتفضيل و كسانى كه با على (ع ) جنگ كردند و خوارج
گفتارى درباره نسب اميرالمؤ منين على عليه السلام و بيان اندكى ازفضايل درخشان او
گفتارى درباره نسب سيد رضى رحمه الله و بيان برخى از خصايص و مناقب او
مقدمه سيد رضى بر نهج البلاغه
خطبه هاى نهج البلاغه
(1): در اين خطبه على عليه السلام ضمن ستايش خداوند درباره آغاز آفرينش آسمان و زمين و آدام سخن رانده است .
اختلاف اقوال و عقايد در چگونگى آفرينش آدمى
اديان عرب در دوره جاهلى
فضل كعبة
(2): على عليه السلام اين خطبه را پس از بازگشت از صفين ايرادفرموده است
آنچه درباره وصى بودن على عليه السلام در شعر آمده است
(3): اين خطبه به خطبه شقشيقة معروف است
نسب ابوبكر و مختصرى از اخبار پدرش
بيمارى رسول خدا و فرمانده ساختن اسامة بن زيد بر لشكر
فرمان ابوبكر در مورد خلافت عمر بن خطاب
پاره يى از اخبار عمر بن خطاب
داستان شورى
نمونه هايى از اخبار عثمان بن عفان
چند نكته ديگر
(5): سخن على عليه السلام پس از رحلت رسول خدا (ص ) و هنگامى كه عباس عموىپيامبر (ص ) و ابوسفيان بن حرب با آن حضرت گفتگو و پيشنهاد بيعت كردند.
اختلاف راءى در خلافت پس از رحلت پيامبر (ص )
(6): اين خطبه با عبارت والله لا اكون ... شروع مى شود.
طلحه و زبير و نسب آن دو
بيرون آمدن طارق بن شهاب براى استقبال از على (ع )
(8) : اين خطبه با جمله يزعم انه قد بايع بيده ... (چنين مى پندارد كه فقط با دست خود بيعت كرده است ) شروع مى شود.
كار طلحه و زبير با على بن ابى طالب پس از بيعت آن دو با او
(11) : اين خطبه به هنگام تسليم رايت در جنگ جمل به جناب محمد بن حنفيه و خطاب به او ايراد شده است .
كشته شدن حمزة بن عبدالمطلب
محمد بن حنفية و نسب و برخى از اخبار او
(12): اين گفتار اميرالمومنين با جمله استفهامى اهوى اخيك معنا (آياميل و محبت برادرت با ماست ؟ ) شروع مى شود.
از اخبار جنگ جمل
(13): اين خطبه با جمله كنتم المراءة و اتباع البهمية (شما سپاه زن و پيروان چهار پا بوديد) شروع مى شود و در نكوهش مردم بصره است .
اخبارى ديگر از جنگ جمل
(15) : اين خطبه با عبارت ولله لو وجدته ... (به خدا سوگند اگر آن رابيابم ...) شروع مى شود.
(16): على عليه السلام اين خطبه را هنگامى كه در مدينه با او بيعت شد ايراد فرمود
(19) : اين خطبه كه خطاب به اشعث بن قيس است ، با عبارت ما يدريك ما علىممالى (تو چه مى دانى چه چيز به زيان و چه چيز به سود من است ) شروع مىشود
اشعث و نسب و برخى از اخبار او
(20): اين خطبه با عبارت فانكم لو قد عاينتم ما قد عاين من مات منكم (همانا اگرشما به دقت ببينيد آنچه را كه كسانى كه از شما مرده اند ديده اند ) شروع مى شود.
(22) : اين خطبه با عبارت الاوان الشيطان قد ذمر حزبه (آگاه باشيدكه همانا شيطان گروه خويش را برانگيخته است ) شروع مى شود.
خطبه على (ع ) در مدينه در آغاز خلافت
خطبه على (ع ) هنگام حركت براى بصره
خطبه على (ع ) در ذوقار
(23): اين خطبه با عبارت اما بعد فان الامرينزل من السماء الى الارض اما بعد فرمان خداوند - آنچه روزى و مقدر است - ازآسمان به زمين فرو مى آيد) شروع مى شود.
فصلى در مدح صبر و انتظار فرج و آنچه در اين باره گفته شده است
فصلى در رياء و نهى از آن
(25) : اين خطبه با عبارت ماهى الاالكوفة اقبضها و ابسطها (چيزى جزكوفه در تصرف من نيست ...) شروع مى شود.
نسب معاوية و بعضى از اخبار او
بسربن ارطاة و نسب او
عبيدالله بن عباس بن عبدالمطلب
گسيل داشتن معاويه بسر بن ارطاة را به حجاز و يمن
(26): اين خطبه با عبارت ان الله بعث محمدا صلى الله عليه نذيرا للعالمين (همانا خداوند محمد (ص ) را بيم دهنده براى همه جهانيان مبعوث فرموده است ) شروع مىشود.
حديث سقيفة
موضوع عمر و بن العاص
(27): اين خطبه با عبارت اما بعد فان الجهاد باب من ابواب الجنة (همانا جهاددرى از درهاى بهشت است )، شروع مى شود.
غارت بردن سفيان بن عوف غامدى بر انبار
(29) : اين خطبه با عبارت ايها الناس المجتمعة ابدانهم الختلفة اهواء هم (اى مردمى كه هر چند بدنها يشان جمع و با يكديگر است انديشه ها يشان گوناگون است) شروع مى شود.
غارت آوردن ضحاك بن قيس و برخى از اخبار او
(30): اين خطبه با عبارت لوامرت به لكنت قاتلا (اگر فرمان به قتل او داده بودم قاتل مى بودم ) شروع مى شود.
پريشان شدن كار بر عثمان و اخبار كشته شدن او
(31): از جمله سخنان امير المومنين على عليه السلام به ابن عباس هنگامى كه او را پيش ازشروع جنگ جمل نزد زبير فرستاده بود تا او را به اطاعت از خود فرا خواند.
بخشى از اخبار زبير و پسرش عبدالله
(32): اين خطبه با عبارت ايها الناس انا قد اصبحنا فى دهر عنود اى مردم ! ما درروزگارى سركش واقع شده ايم شروع مى شود.
(33): خطبه يى كه على عليه السلام هنگام حركت خود براى جنگ با مردم بصره ايرادفرموده است
از اخبار ذوقار
(34): خطبه يى كه امير المومنين عليه السلام پس از جنگ نهروان ايراد فرموده و از مردم خواسته است براى جنگ با شاميان آماده شوند.
كار مردم پس از جنگ نهروان
مناقب على عليه السلام و ذكر گزينه هايى از اخبار او در موردعدل و زهدش
(35): خطبه اميرالمومنين عليه السلام پس از مسئله حكميت
موضوع حكميت و آشكار شدن كار خوارج پس از آن
(36): اين خطبه با عبارت فانا نذيرا لكم ان تصبحوا صرعى باثناء هدا النهرمن شما را بيم دهنده ام از اينكه كنار اين رودخانه كشته و بر زمين افتاده باشيد شروع مىشود.
اخبار خوارج
(37): اين خطبه با عبارت فقمت بالامر حين فشلوا (قيام به آن كار كردم (نهى ازمنكر) هنگامى كه ياران پيامبر سستى كردند شروع مى شود)
اخبارى كه درباره آگاهى امام على (ع ) به امور غيبى آمده است
(39) : اين خطبه با عبارت منيت بمن لا يطيع اذا امرت (گرفتار كسانىشده ام كه چون فرمان مى دهم اطاعت نمى كنند) شروع مى شود.
داستان نعمان بن بشير با على (ع ) و مالك بن كعب ارحبى
(40): اين خطبه با عبارت كلمة حق يراد بهاباطل (سخن حقى كه با آن باطل اراده مى شود) شروع شده است .
باز هم از اخبار خوارج
(41): اين خطبه با عبارت ايها الناس ان لوفاء توءم الصدق (اى مردم همانا كه وفا همتا و ضميمه صدق است ) شروع مى شود.
(43) : اين خطبه با عبارت ان استعدادى لحرباهل الشام و جرير عندهم (همانا آماده شدن من براى جنگ با مردم شام در حالى كه جريرپيش ايشان است ) شروع مى شود.